Zuchtend

Ver meer fecit

Ze niest.

Hij kijkt haar heel lang,
heel doordringend aan
met zijn koolzwarte ogen.
Dan schildert hij,

met één vloeiende streek
van een zacht penseel
een helderrood lint
op haar blauwe mouw.

Verbaasd eet zij
een vijg terwijl
hij glans aanbrengt
en zich vervolgens
weer zuchtend begraaft
in haar tere vlees.

Zelfportret met pluimen

Admiraal van de wereldzeeën mag ik mij
noemen en vice-roy van alle landen
die ik ontdek. Zo ga ik scheep. Mijn handen
tasten onrustig langs de reling. Zie

mijn koninkrijk! Niet zonder trots betreed
ik het kasteel en ik kijk uit
over mijn kudde zeilen. Ik tik op
het glas van het kompas. De meeuwen krijsen.
Onder mijn laarzen kraakt het verse eikenhout.

In Pálos slapen de vrouwen
onder de olmen,
de kinderen sterven of groeien op
en verliezen hun tanden. Ik vaar langs

de koperen band van de evenaar
en schreeuw mijn orders naar mijn ongelikte
scheepsvolk. Ik ben onwrikbaar. Ik

brandschat Bantam, en ik terroriseer
maandenlang de ongelukkige Molukken.

 

Vasco da Gama

1.

Vasco da Gama kwam in Calicut
en zette er zijn lading op de kade:
honing en olie, mutsen, Hollands laken,

maar de Calicutanen waren niet
onder de indruk, zeiden ze, want zie,
de armste scharrelaars uit Mekka komen

met mooiere cadeaus. De Portugezen
lachten bescheiden in hun baard. Ze strelen
het weerbarstige brons van hun kanons.

Geen reden om zich nader te verklaren,
dit is gewoon de eerste stap. Er varen

hierna meer schepen uit, veel meer. We zullen
hun rijkdom oogsten. En ons zaad niet sparen.

2.
Overal onderweg dat zelfde
neerbuigende gedrag! ‘De handelswaar
voldoet niet aan de normen.’ ‘Is goedkoop.’
‘Is onaantrekkelijk.’ Ja. Goed. Misschien.

Maar deze expeditie laat iets zien
waar ongelovigen geen weet van hebben:
echte meedogenloosheid. Zeuren mag,
maar wie hun tegenwerkt, maken ze af.

3.
De terugreis is een ramp. De meesten dood en
de rest zozeer onder de indruk van
dat grote sterven dat ze nauwelijks
nog praten. En hun kleren zijn versleten
door zon en zee. Maar ze zijn niet vervaard

want ze bedenken dat de weg nu open
ligt voor hun Portugese schepen. Ooit
zullen ze in Calicut terugkomen, maar
dan in fluweel gehuld en goudbrokaat,

en onverschillig langs de kramen lopen
om aan te wijzen wat ze willen kopen.

Met naakte billen

Toen Columbus in 1492 vertrok om India te ontdekken, had hij een brief bij zich voor de grote Khan, met een vrome verklaring voor zijn komst.

“Als we Jerusalem niet mogen winnen,
laat het dan Indië zijn, waar we ons

als zwijnen wentelen in rijkdom. Laat
ons, als het Heilig Graf ons moet ontgaan,

met harde hand, heer, tot uw mammon bidden.
Als god niet met ons is, zullen we althans

met naakte billen in het zilver zitten.”

Chopin in Warschau

Hij zit hoog in het zadel. Op
zijn neus zetten zich vliegen neer.

Hij heeft eczeem en hij is meer
wel ziek dan niet. Hij oefent op

zijn contrapunt, zes uur per week,
en hij denkt ondertussen aan

niets anders dan zijn lelijkheid:
zijn bleke huid, zijn slechte haar,

zijn neus die als de neus van een
gestorvene naar voren steekt.

Hij rijdt weliswaar paard, maar bij
de meisjes is hij niet in tel.

Hij is veroordeeld tot de hand.
Zijn toekomst ligt waarschijnlijk wel

in een of ander buitenland.

Grenoble

Tweehonderdtachtig jaar geleden
liep Casanova door dezelfde
straten, onder dezelfde gevels,
dezelfde streng gesnoeide bomen.

En in de nacht, de hete nacht,
lag hij, net als ik nu, in een
hotelkamer, tussen de schone
maar klamme lakens ingebed - 

maar in zijn oren het gegiechel
van mooie meisjes, naakt en gek,
speelziek als katjes en bedreven
in de kunst om welluidend Frans,

of minstens bijna Italiaans te spreken.

Hun naam

December 1833, op
ongeveer tien mijl van de monding van
de Rio de la Plata, werd de hemel
verduisterd door enorme wolken vlinders

“Het sneeuwt hier vlinders,” schreeuwde de bemanning
en ze sprongen als gekken rond en graaiden
handenvol vlindervleugels uit de lucht

“Het was die hele dag mooi weer geweest,”
schreef Darwin in zijn dagboek, “zonnig, wind
uit wisselende richtingen, dus was

het niet aannemelijk dat de insecten
weggewaaid waren van het vasteland,
Ze kwamen hier uit vrije wil.” Hun naam

was legio. Maar bij zonsondergang
stak er een bries op uit het noorden en
zo vonden ze de dood, vond de dood hen

"Legio" is een toespeling op het Bijbelverhaal over de Gadareense zwijnen. Ik las Darwins observatie en zag plotseling hoe je met een kleine verandering iets zichtbaar kon maken dat verborgen zat onder zijn feitelijkheid.

L'homme machine

Julien Offray de Lamettrie

Lachend zet hij de menselijke machine

in beweging. Deze hendel, deze knop

bedienen het heelal: de sterren vallen

elkaar in de armen, de leegte schrompelt

ineen, verdroogd als een galappel

op een dood eikenblad.

Hij blijft bescheiden. Hij is de

menselijke machine, zegt hij,

hij eet uit zijn rechterhand, zijn linker krabt

achter zijn oor. Hij praat, hij glimlacht, zie

de lachende machine, Lamettrie.

De hoveling, de vleier, de komiek.

_