Orfeus' hofstoet
| Droomgedichten Droomgedichten II Duivenmelker Een diepe rilling | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Orfeus' hofstoet
Het Bestiaire van Guillaume Apollinaire met de prachtige houtsneden van Raoul Dufy.
En enkele andere diergedichten.
Orfeus
Apollinaire: Orphée
Bewonder, lezer, zijn magie,
de vorstelijke melodie:
dit is de toon waarop het licht vibreert,
zoals ons Hermes Trismegistus leert.
De harmonie der sferen.
Schildpad
Apollinaire: La Tortue
Mijn vingers grijpen als bevlogen
in mijn Thracische lier, en zie
hoe door dit schildpadhuis, dit lied,
elk dier tot dansen wordt bewogen.
hoe door dit schildpadhuis, dit lied,
elk dier tot dansen wordt bewogen.
Hermes maakte voor Orfeus van het schild van een schildpad een lier met zeven snaren.
Paard
Apollinaire: Le Cheval
Ik zal je berijden met mijn strenge dromen,
ik zal je slaan onder het haam van mijn lot,
en het leidsel waar ik je mee zal betomen
is het volmaakte vers dat je me ontlokt.
Het paard Pegasus.
Kasjmiergeit
Apollinaire: La Chèvre de Tibet
De vacht van deze geit, en zelfs de vacht
die Jason eertijds tot in Colchis bracht,
zijn van nul en generlei waarde bij
de gouden lokken waar mijn hart naar smacht.
Slang
Apollinaire: Le Serpent
Je hunkert, vriend, naar vrouwenschoon,
hoe menig edel vrouwspersoon
hielp je niet naar de ratsmodee!
Cleopatra, Eurydice,
en ik weet er nog wel een of twee.
Kat
Apollinaire: Le Chat
Ik wens me een huis, een vrouwtje dat
haar plaats kent, boeken en een kat,
en vrienden om mijn lot te delen
zodat ik me niet hoef vervelen.
(Vertaler heeft van deze zegen,
huis en boeken meegekregen,
zijn vrouw is mondig, de kat is dood,
niettemin is hij tot op heden
met zijn bestaan niet ontevreden.)
Leeuw
Apollinaire: Le Lion
O leeuw, o toonbeeld van onwaardig lijden,
gevallen vorst, moet je in deze tijden
voor het vertier van de Germaanse horden,
in een Hamburgse Zoo geboren worden?
In de beroemde dierentuin van Hagenbeck, waarschijnlijk in 1908.
In de beroemde dierentuin van Hagenbeck, waarschijnlijk in 1908.
Haas
Apollinaire: Le Lièvre
Wees niet zoals de geile haas
steeds bang maar toch steeds op de taas,
maar liever: laat je vruchtbaar brein
als een hazin steeds drachtig zijn.
Konijn
Apollinaire: Le Lapin
Ik weet een knijntje heel geheim,
ik wou dat het van mij mocht zijn,
om mee te spelen in de tijm
in het land van zalig samenzijn.
Apollinaire gebruikt het woord conin, 'konijn' , ook een woord voor het vrouwelijk geslachtsdeel.
Apollinaire gebruikt het woord conin, 'konijn' , ook een woord voor het vrouwelijk geslachtsdeel.
Kameel
Apollinaire: Le Dromadaire
Don Pedro met zijn vier kamelen,
Don Pedro van Alfaroubeira,
trok door de wereld, tralalaleira,
en niets wat hem een cent kon schelen.
O, had ik ook maar vier kamelen!
De vijftiende-eeuwse infante van Portugal, don Pedro d'Alfaroubeira, maakte een wereldreis met 12 metgezellen en vier kamelen - voor het gemak verwaarloos ik het onderscheid tussen kamelen en dromedarissen.
Muis
Apollinaire: Le Souris
O ledigheid, muis van de tijd
die aan mijn levensdagen knaagt:
al achtentwintig en nog steeds
is alles mij te veel gevraagd.
O ledigheid, muis van de tijd
die aan mijn levensdagen knaagt,
al achtentwintig en geen schijt
tot stand gebracht, echt godgeklaagd!
Of beschaamd toegepast op de vertaler zelf:
O ledigheid, muis van de tijd
die aan mijn levensdagen knaagt:
al zoveel jaren met pensioen
en nog geen wereldreis gemaakt!
De olifant
Apollinaire: L’Eléphant
Ik ben een olifant, behoed-
zaam draag ik in mijn mond mijn goed.
Voor mij geen purper, ik koop glorie voor de
pasmunt van zoetgevooisde woorden.
De dichter geeft niet om vorstelijk purper. Hij is net als de olifant: wat bij hem waardevol is komt uit zijn mond. Maerlant vermeldt dat purperen mantels van koningen worden geverfd met olifantenbloed:
men varwet mettien bloede roet / purpere die coninghe draghen.
Procyon lotor
aan glühwein of ander geestrijk nat
wordt in Duitsland, conform de wet,
op de lijst van beschermde dieren gezet.
Procyon lotor 2
Toen Salomé danste en Johannes spraktotdat men hem ruw onderbrak
en zijn hoofd deponeerde op een schaal,
waar was de wasbeer toen helemaal?
Waarschijnlijk lag hij laveloos
te slapen onder een lege doos.
Publiek
Geen reden tot paniek?
Diep, heel diep in het bos ligt oma metgrote corona-oren in haar bed.
De boze wolf is terug, Roodkapje! Loop
Het afgestompt publiek,
aan gruwelen verslaafd,
hangt aan zijn Netflix-scherm,
terwijl de wrede wolf
over het fietspad draaft.
Roodkapje
Diep, heel diep in het bos ligt oma met
De boze wolf is terug, Roodkapje! Loop
niet met je seksualiteit te koop!
Panthera
Wildebeest
De eenhoorn in een meisjesschootKrokodil
De krokodil eet graag een mens,
Hydra
De Hydra laat zich als ze dat wil
Orfeus
Ziehier, het ongedierte geeft
Rups
Muggen
Ons muggendom kent melodieënDe vlo
Schapen
De schapen dringen in hun kooi
bang bij elkaar, ze voelen zich,
ondanks schaaplievend tijdsgewricht,
en ondanks overvloed aan hooi,
misschien wel schaap maar boven alles prooi.
Schafe können sicher weiden
Schapen kunnen veilig weiden
waar een goede herder waakt,
waar regeerders goed regeren
leeft een mens in rust en vrede
en wat een land gelukkig maakt.
Panthera
De panter ademt uit een zoet
dat alle dieren smachten doet
naar die door hem wordt uitgebeeld:
Jezus die het eeuwig zoet uitdeelt.
De zoete adem van de panter kennen we uit de middeleeuwse bestiaires.
De zoete adem van de panter kennen we uit de middeleeuwse bestiaires.
Wildebeest
1.
Waar denkt u, wildebeest, dat hij naar dorst,
die zandkleurige leeuw daar aan uw borst?
2.
Denkt u dat leeuwen als ze zich vervelen
met wildebeesten willen spelen?
Eenhoorn
De eenhoorn in een meisjesschoot
tuimelt in slaap en vindt de dood.
De les voor minnaars? Wees beducht
voor ieder spoor van sluimerzucht.
Krokodil
De krokodil eet graag een mens,
maar daarna schreit hij heel intens
en blijft het zelfverwijt hem plagen
tot het einde van zijn levensdagen.
O, liefste lief, had je maar tijd
voor een heel klein beetje zelfverwijt!
Hydra
De Hydra laat zich als ze dat wil
opeten door een krokodil
en scheurt hem als ze weer weg wil lopen
(zegt Bestiaire) van binnen open.
(Voor elke afgehakte kop
springen twee nieuwe koppen op
wat haar zowel verkeerd geraakt
als aartssymbool van roddel maakt.)
Orfeus
Apollinaire: Orphée
Ziehier, het ongedierte geeft
acte de présence: al wat leeft
en wat krioelt: insecten, teken,
microben, wonderen waarbij
de wereldwonderen verbleken
en Pia Beck de moord kan steken.
Rups
Apollinaire: La Chénille
Door noeste vlijt, mijn dichtersbent,
verwerft men glorie ongekend.
Laat ons dus, om ons ooit te ontpoppen
als vlinders, nu als rupsen kroppen.
Muggen
Apollinaire: La Mouche
Ons muggendom kent melodieën
die ze in het hoge noorden leren
van neven, knutjes, de geheime
goden van de beijsde meren.
De vlo
Apollinaire: La Puce
Vlooien! Mijn vrienden! Mijn vriendinnen!
Wat wreed zijn zij die ons beminnen!
Voor hen vergieten we ons bloed.
Bemind te worden is bitterzoet.
Sprinkhaan
Apollinaire: La sauterelle
Dit is de sprinkhaan onvolprezen,
die voedsel van Sint Jan mocht wezen.
Ach mocht mijn vers op eender wijze
het puikje van de mensheid spijzen!
Snacken
Over Pia Beck. Palinodie.
Kever en kakkerlak als snack,
dat is de toekomst, lekkerbek.
Maar het staat vast dat geen insect
zo lekker snackt als Pia Beck.
Orfeus
Apollinaire: Orphée
Uw herte zij het aas, uw visvijver de hemel,
o zondaar! Want geen vis in 't visrijke gewemel
zo fraai van vinnen of van smaak zo uitgelezen
als deze zoete vis, mijn toeverlaat, mijn Jezus.
De dolfijn
Apóllinaire: Le Dauphin
Voor J.A.
Al ben ik soms ook blij van zin,
het leven valt niet mee.
'k Ben een dolfijn, ik buitel in
een hachelijke zee.
De medusa
Apollinaire: La Méduse
Medusa's, jammerlijke koppen,
die met uw violette lokken
u rond laat rollen op de storm
uw rollen inspireert enorm!
Schijfkwallen, https://nl.wikipedia.org/wiki/Schijfkwallen.
De inktvis
Apollinaire: Le Poulpe
Die zich verbergt in wolken inkt
en 't bloed van wie hij liefheeft drinkt,
wellustig tot de laatste snik:
dit walgelijk gedrocht ben ik.
De kreeft
Apollinaire: L’Écrevisse
De crisis heeft zich uitgebreid:
mijn liefdesloon, de hele tijd,
beweegt zich in een kreeftengang:
stapje voor stapje achteruit.
Karper
Apollinaire: La Carpe
Onder uw pompebladen lijkt
u te ontsnappen aan de tijd.
Is u de dood misschien vergeten,
vissen van mijn neerslachtigheid!
Kikker
De kikker leeft en teelt
zich voort in angst en vrees
voor de fatale witheid van
zijn vlees.
Paling
De paling in zijn palingpoel
voltrekt zijn cyclus op gevoel:
de lokroep van de oceaan
bepaalt het tijdstip om te gaan.
Ruisvoorn
In hun domein
van roerloos schemerlicht
zijn zij het wisselgeld
van onze lust.
Orfeus
Apollinaire: Orphée
De wijfjes van de halcyonen
en Amor zelf en de sirenen
zingen onmenselijke canzonen
en dodelijke cantilenen -
Veel fijner is het te aanhoren
de onsterfelijke engelkoren!
De oude Grieken meenden dat de halcyoon, de ijsvogel, broedde op zee, rond midwinter.
Zeelui die het vrouwtje van de halcyoon hoorden zingen konden zich maar beter voorbereiden op de dood.
De oude Grieken meenden dat de halcyoon, de ijsvogel, broedde op zee, rond midwinter.
Zeelui die het vrouwtje van de halcyoon hoorden zingen konden zich maar beter voorbereiden op de dood.
De sirenen
Apollinaire: Les Sirènes
Sirenen, wist ik maar waar gij naar smacht
als gij uw leed klaagt in de ontleegde nacht!
Ik ben een zee, door stemgedruis bevaren,
en de zingende schepen zijn mijn jaren.
De nachtegaal
De nachtegaal traliert en tralt
tot hij dood van zijn tak afvalt.
Zoals de nachtegaal ook ik:
tralierend tot mijn laatste snik.
Li rosignous chante tant
Que morz chiet de l'arbre jus
(Thibaut de Champagne)
De kraai
De kraai, door Noach losgelaten,
verdween. Verdronk hij in het water?
Of bleef hij weg omdat hij feestte
op honderdduizend dode beesten?
De duif
Apollinaire: La Colombe
O geestelijke duif, die onbevlekt
ons onze lieve Jezus hebt verwekt:
Maria heet mijn lief, gelijk het uwe.
Moge het mij vergund zijn haar te huwen!
Marie Laurencin, een schilderes. Stierf in 1956. Het is niets geworden, Apollinaire kwam om bij de Spaanse griep van 1918.
Marie Laurencin, een schilderes. Stierf in 1956. Het is niets geworden, Apollinaire kwam om bij de Spaanse griep van 1918.
De kraanvogel
Mijn vogel kraan, zo stipt en trouw,
waakt met een kiezel in zijn klauw
als andere kranen slapen.
Hij is de herder, houdt de wacht
over zijn kudde in de nacht,
Zijn schuldeloze schapen.
De kraanvogel die de wacht hield had volgens de middeleeuwse bestiaires, een kiezel in zijn klauw, om te voorkomen dat hij in slaap viel.
De kraanvogel die de wacht hield had volgens de middeleeuwse bestiaires, een kiezel in zijn klauw, om te voorkomen dat hij in slaap viel.
De pauw
Apollinaire: Le Paon
Zie hoe de pauw zijn verenkleed,
Apollinaire: Le Paon
Zie hoe de pauw zijn verenkleed,
dat doorgaans op de aarde sleept,
tot een rad slaat, en ongewild
zijn lelijk achterwerk onthult.
De uil
Apollinaire: Le Hibou
Mijn arme hart, gelijk een uil
die aan een schuurdeur is gepind,
is leeggebloed, vertrapt en vuil.
Maar ik aanbid wie mij bemint.
Ibis
Apollinaire: Ibis
Ik zal de onderaardse poort
doorgaan, de dood, het is beschikt.
O wreed Latijn, o vrees'lijk woord:
Ibis die in het Nijlslib pikt.
Ibis is Latijn voor 'je zult gaan'.
Ibis is Latijn voor 'je zult gaan'.
Het rund
Apollinaire: Le Boeuf
Het rund: een cherubijn. Hij zingt
van paradijs, van engelkoren
waar wij, als god ons goed gezind
is, vrienden, ook toe zullen horen.
Een pdf van de gedichtjes is op te vragen bij Jos Houtsma.
Meer poëzie op het gedichtenblog. Lees ook de lofzang op Nederland: Zwanen van Nederland.
Ook als blog beschikbaar zijn memoires uit een andere wereld: Een bijdrage aan de strijd en Terrorismebestrijding. En een vertaling van het aangrijpende De dame van de camelia's van Alexandre Dumas fils.
Jos Houtsma op DBNL
De stem en de pen
Meer poëzie op het gedichtenblog. Lees ook de lofzang op Nederland: Zwanen van Nederland.
Ook als blog beschikbaar zijn memoires uit een andere wereld: Een bijdrage aan de strijd en Terrorismebestrijding. En een vertaling van het aangrijpende De dame van de camelia's van Alexandre Dumas fils.
Jos Houtsma op DBNL
De stem en de pen
Reacties
Een reactie posten